Structuurvisie en bijdrage ruimtelijke ontwikkelingen
 Nieuwe Nutsessay d.d. 7 oktober 2009
De Wro kent de mogelijkheid van een bijdrage in ruimtelijke ontwikkelingen. Hiervoor is een structuurvisie noodzakelijk. Ruimtelijke ontwikkelingen hoeven geen concrete locaties te betreffen. Het kan gaan om algemene voorzieningen zoals een parkeerfonds, een groenfonds, waterberging en rood voor groenarrangementen.
==> "In de structuurvisie kan ruimte worden gereserveerd voor windmolens. De gemeente kan beleid maken en voorzieningen treffen om de energie en baten van de molens direct ten goede te laten komen van de omwonenden."
Fondsvorming en garanties
Via een bijdrage RO kunnen fondsen worden gevormd van waaruit voorzieningen kunnen worden gefinancieerd c.q. garantie kunnen worden gegeven.
Kan de financiering van Nieuwe Nutsvoorzieningen ook worden geholpen vanuit fondsforming uit ‘bijdragen RO’?
Ruimtelijke ontwikkeling
Onderwijs en musea behoren niet tot de “ruimtelijke ontwikkeling”. Water, natuur en recreatie wel. Tijdens de kamerbehandeling is bewust een afbakening ingevoerd door te spreken van " ruimtelijke ontwikkeling" in plaats van “maatschappelijke ontwikkeling”.
Het gaat bij ruimtelijke ontwikkelingen niet om de toerekening aan specifieke exploitatiegebieden zoals dat bij bovenplanse en bovenwijkse kosten wel gebeurt. Wel moet helder zijn dat de gemeente voorzieningen treft maar hoeft de exacte locatie niet vast te liggen.
Structuurvisie
Een bijdrage RO wordt in principe geleverd op basis van vrijwilligheid, in een anterieure overeenkomst. Via art. 6.24, lid 1 Wro wordt de verhaalbaarheid echter ook in de grondexploitatiesfeer gebracht.
Artikel 6.24 Wro
1. Bij het aangaan van een overeenkomst over grondexploitatie kunnen burgemeester en wethouders in de overeenkomst bepalingen opnemen inzake:
a. financiële bijdragen aan de grondexploitatie alsmede op basis van een vastgestelde structuurvisie, aan ruimtelijke ontwikkelingen;
(...)
In de structuurvisie moeten de ruimtelijke ontwikkelingen die in aanmerking komen voor een bijdrage van ontwikkelaars expliciet worden aangegeven. In de realisatieparagraaf en de daarbij behorende investeringslijst kan worden aangegeven welke projecten zich lenen voor een bijdrage.
Kostensoortenlijst
Nutsvoorzieningen komen voor op de kostensoortenlijst. Deze mogen dus publiekrechtelijk worden verhaald, zij het onder restricties.
Artikel 6.2.5 Bro
Tot de voorzieningen, bedoeld in artikel 6.2.4, onder c, worden gerekend:
a. nutsvoorzieningen met bijbehorende werken en bouwwerken, voor zover de aanlegkosten bij of door de gemeente in rekening worden gebracht en niet via de verbruikstarieven kunnen worden gedekt;
b. riolering met inbegrip van bijbehorende werken en bouwwerken;
Onrendabele top
Als de gemeente een deel van de aanlegkosten moet betalen kunnen de kosten van de nutsvoorzieningen meetellen in het exploitatieplan. Men spreekt dan wel van de 'onrendabele top'. Betreffende (neer-)kosten moeten daadwerkelijk bij de gemeente in rekening worden gebracht.
Toerekenbaarheid
In beginsel wordt de aanleg van nutsvoorzieningen via de gebruikstarieven gedekt. Als de kosten van de nutsvoorziening op een andere grondslag worden gefinancierd (te verwachten opbrengsten en subsidies), wordt niet voldaan aan het toetsingscriterium 'toerekenbaarheid'.
Fonds RO voor decentraal duurzaam
Een denkrichting is dat de gemeente een Fonds RO opricht voor Nieuwe Nutsvoorzieningen (decentraal, duurzaam, benutting van lokale bronnen en potenties). Vanuit dit fonds kunnen garanties worden gegeven en/of een eventuele onrendabele top worden bestreden.
Maatschappelijk verantwoorde eis
Een maatschappelijk verantwoorde eis die het fonds aan medewerking kan verbinden is dat de aangelegde nutsvoorzieningen zakenrechtelijk worden verbonden aan het gebate vastgoed. De eigenaren van dit vastgoed hebben de fondsbijdragen immers opgebracht.
Doorwerking in RO instrumenten
De aanwezigheid van het fonds, de fondsbijdragen en de fondstoekenningen moeten worden verankerd in alle relevante RO-instrumenten zoals de structuurvisie, de exploitatieverordening, de nota bovenplans bovenwijks (waarin criteria worden vastgelegd voor onderscheid bovenplanse en bovenwijkse kosten), de bestemmingsplannen, de exploitatieovereenkomsten en het exploitatieplan.
Uitvoeringsorganisatie en uitsluitend recht?
Ook kan het helpen een uitvoeringsorganisatie in het leven te roepen die aanleg en beheer van de decentrale nutsvoorzieningen regelt. Is hier wellicht te werken met een 'uitsluitend recht' (i) in de zin van 'speciale sectoren'? (ii)
Hoe valt Nieuwe Nuts op te nemen in de structuurvisie?
De duurzame lokale / decentrale nutsvoorzieningen worden sturend in het ruimtelijk beleid. Daarbij worden ze vertaald naar ruimtelijke relevantie. Simpel gezegd: je moet het op de landkaart kunnen tekenen.
Een denkbare weg is om een beleidsmatig uitgangspunt te creëeren, gecombineerd met verhoudingen. Die verhouden houden verband met de opvatting van duurzaamheid.
Duurzaamheid wordt aldus opgevat: er moet balans zijn tussen de stedelijke voorziening en het regenererend vermogen van het land (de natuur). De voorzieningen moeten een structurele bijdrage leveren aan lokale welvaartsvermeerdering. Winsten worden geïnvesteerd in steeds betere voorzieningen of uitgekeerd aan de aangesloten afnemers.
Enkele voorbeelden
- Balans in ruimte en elektriciteit. Deze wijk moet evenveel elektriciteit produceren als dat het verbruikt. De consequentie is dat je ruimte moet reserveren voor e-productie. Bijvoorbeeld windmolens en pv-panelen. Die ruimtereservering teken je op de structuurplankaart.
- Balans in ruimte, energie en biomassa. Deze wijk gaat zich verwarmen met eigen houtproductie. Dat vraagt dus x ha productiebos.
- Balans in zuiveringslast en zuiveringsvermogen. Deze wijk gaat haar eigen water zuiveren. Voor lozing van het zuiveringseffluent heb je x m2 groen/blauwe natuur nodig om een duurzaam evenwicht te bereiken tussen vuillast en zuiveringsvermogen.
Kengetallen
De plaats en omvang van de ruimtereservering moet natuurlijk onderbouwd worden. En daarvoor heb je vuistregels en kengetallen nodig. Gemeenten die belangstelling hebben om hieraan mee te werken gelieve contact op te nemen via info@nieuwenuts.nl
Organisatie
Je moet er natuurlijk ook aan denken dat dit georganiseerd moet worden. Daarvoor kun je bijvoorbeeld je lokale nieuwenutsbedrijf of -ontwikkelaar oprichten. De financiering is transparant (gebaseerd op een businessplan, marktconforme garanties en bijpassing van de onrendabele top). Er hoeft geen rendement te worden gemaakt op geïnvesteerd vermogen (iii). Het rendement is de duurzame nutsvoorziening, de stabiele energietarieven, de energiezekerheid, de lokale welvaart en de eventuele winst.
Denkbare wegen
De gemeente geeft een uitsluitend recht aan een overheidsorganisatie om dit te regelen. De gemeente draagt het over aan de gemeenschap van direct belanghebbenden c.q. de gebate vastgoedeigenaren.
Vragen, bijdragen, reageren?
Mail ons via info@nieuwenuts.nl
|
