Decentraal Duurzaam breekt nieuwe energiewereld open

Door Igor Kluin - Bron: EnergieGids.nl, Oktober 2009, jaargang 2, nummer 10.
Igor Kluin is directeur bij Qurrent Renewable Energy

Lokaal EnergieNetwerk (LEN) volgens Qurrent

Een paar zonnepanelen

Voorbeeld van een bedrijventerrein

Andere voorbeelden

En zo zijn er vele, vele interessante voorbeelden te noemen: woningcorporaties die op daken van flats grote PV systemen plaatsen, kantoren die een WKO delen, kassen die warmte leveren aan een woonwijk etc. In alle gevallen liggen de verhoudingen anders, is de business case anders en worden andere technieken toegepast. Maar feit is dat een relatief klein aandeel in de totale opwekking een cruciale rol kan spelen in de energievoorzieningen. Sterker, het kan de hele structuur van onze energievoorziening op zijn kop zetten.

Slim management

Die kleine windmolentjes, grote windmolens, zonnepanelen, WKK’s... decentrale opwekking leidt tot een wildgroei aan opwekkingsvermogen op diverse plekken en op wisselende tijdstippen. Slim management van deze energiestromen is dan ook van groot belang. Decentrale Duurzame opwekkers zijn dan ook een belangrijke drijfveer achter de zogenaamde Smart Grids. Slimme netten zijn nodig om de wisselende invoeding op een beheersbare manier in het net te routeren en af te vlakken. Sturing van vraag en aanbod, op basis van vele factoren, wordt dus essentieel.

Nieuwe marktverhoudingen

Maar het belangrijkste gevolg van decentrale opwekking is de verandering in markt- c.q. machtsverhoudingen. Afnemers die zelf meer opwekken nemen dus minder af van het net. Bovendien ontwikkelen ze zelf steeds meer kennis. Energie verandert van een tamelijk onbewust product, met beperkte onderscheidende karakteristieken, naar een zeer bewust product waarbij veel verschillende oplossingen en aanpak voorhanden zijn. In de tuinbouw zijn de gevolgen van deze verandering al zichtbaar: tuinders handelen zelf op de APX, schaffen als collectief windmolens aan etc. Vaak weten deze ‘afnemers’ meer van de markt en mogelijkheden dan hun traditionele energieleverancier. Dat is even wennen...

Tuinders

Bij de tuinders zie je een andere zeer belangrijke ontwikkeling: collectieven. Tuinders zijn van oudsher gewend om samen te werken in een cooperatief model. En ook in de energiewereld heeft dit zijn intrede gedaan. Tuinders handelen niet alleen op de APX, ze doen dat ook nog eens samen. Grotere volumes leiden tot meer onderhandelingskracht en dus meer macht. En minder macht voor de traditionele leveranciers. Ook hier is duidelijk zichtbaar dat een relatief klein aandeel in de opwekking, zeer ingrijpende gevolgen heeft voor de energiewereld zoals wij die nu kennen.

Marktomvang

Maar hoe serieus is het dan echt? Er zijn uiteenlopende schattingen over de omvang van decentraal duurzaam. Maar in tien jaar tijd wordt verwacht dat deze markt in Nederland een omvang zal hebben boven de één miljard euro en de groei zal daarna verder versnellen. Wat het getal ook moge zijn, duidelijk is dat zowel de omvang als de rol grote impact zullen hebben. Als energieprofessional moet je daar dus op voorbereid zijn.

Lokale Energie Netwerken (LEN's)

Tot slot wel nog even een kanttekening: decentraal duurzaam is nog geen gemeengoed. Dat merk je bijvoorbeeld aan de betreffende wetgeving; die is nog niet goed voorbereid op de veranderingen die gaan komen. Maar ook de tariefstructuren voor de netbeheerders zijn niet goed ingericht op bijvoorbeeld Lokale Energie Netwerken (LEN’s). Hierdoor kijken de netbeheerders wat voorzichtig naar de ontwikkeling van private netten. Begrijpelijk, maar met een eerlijker tariefsysteem voor de netbeheerders is deze zorg niet meer nodig. Kortom, er moet nog wel wat gebeuren.

Vijf aanbevelingen voor decentraal duurzaam

Vorige maand heb ik namens een grote groep voorvechters van Decentraal Duurzaam een brief overhandigd aan zowel minister Cramer als minister-president Balkenende. In deze brief hebben wij vijf belangrijke aanbevelingen benoemd ter stimulatie van Decentraal Duurzaam:

1. Herdefinieer netbeheer voor LEN’s, met harde criteria. Van “Nee, tenzij” naar “Ja, mits”
2. Moderniseer Nederlandse Elektriciteitswetgeving. Doel: flexibiliteit en stimulerering LEN’s
3. Geef afnemers werkelijk vrije keuze en herinterpreteer switchingsvrijheid
4. Koppel SDE los van de EAN-code en/of sta ‘pooling’ van groepen consumenten toe
5. Stimuleer dialoog tussen netbeheerders en de markt. We streven hetzelfde doel na.

Nieuwe EU-richtlijnen

Het is goed om te melden dat beide ministers de inhoud zeer snel met de verantwoordelijke minister van Economische Zaken hebben besproken. De groep van voorvechters voor Decentraal Duurzaam is inmiddels betrokken bij de implementatie van nieuwe EU richtlijnen in de wetgeving. Daarmee zal er snel meer duidelijkheid komen in de wetgeving waardoor decentrale energieprojecten nog sneller doorgang zullen vinden en investeerders meer zekerheid krijgen. Decentraal Duurzaam stelt momenteel inderdaad nog niet veel voor. Maar wie het afdoet met ‘een zonnepaneeltje hier en een windmolentje daar’ zal bedrogen uitkomen. Decentraal Duurzaam zet de energiewereld op z’n kop.